Dorosłe osoby często nie dostrzegają problemów z jakimi zmaga się dziecko wysokowrażliwe. Popularnym stwierdzeniem jest, że młodzież wszystko wyolbrzymia i dramatyzuje. Takie podejście może być szkodliwe i negatywnie wpływać na dalszy rozwój. Warto uważnie obserwować dziecko i sprawdzić, czy nie jest ono wysokowrażliwe.
Wyjątkowość dzieci wysokowrażliwych
Dziećmi wysokonadwrażliwymi nazywa się młodzież o wysokiej wrażliwości emocjonalnej. Ta cecha niesie ze sobą zarówno korzyści, jak i liczne problemy.
Zdecydowaną wadą wysokiej wrażliwości emocjonalnej jest konieczność sprostania wielu trudnościom. Problemem jest fakt, że wysokowrażliwe dzieci bardzo głęboko przetwarzają wszystko co je otacza, a przez to bywają gwałtowne. Nie potrafią jeszcze kontrolować swoich uczuć i nie rozumieją świata, a to wszystko ma swoje konsekwencje. Silne odczuwanie emocji i przeżyć sprawia, że dostosowanie się do społeczeństwa i spełnienie oczekiwań dorosłych jest nie lada wyzwaniem.
Z drugiej strony dzieci charakteryzujące się wysoką wrażliwością emocjonalną odczuwają nie tylko własne nastroje. Niezwykle rozwinięta jest również ich empatia, która pomaga w zrozumieniu problemów innych ludzi. Dzięki temu, jeśli dziecko wysokowrażliwe zdoła nawiązać z kimś pozytywne relacje, to istnieje duża szansa, że ta więź będzie niezwykle silna i trwała.
Nawyki dzieci wysokowrażliwych
Wysoką wrażliwość emocjonalną można dostrzec u dziecka. Doskonałą wskazówką może być kilka cech charakterystycznych dla tak zwanych „wrażliwców”. Dzieci, które silniej odczuwają świat, mają tendencję do emocjonalnego podchodzenia nawet do pozornie błahych problemów. Jednocześnie wszystko biorą do siebie i często źle interpretują zachowania innych ludzi.
Dziecko wysokowrażliwe odruchowo stawia się w pozycji ofiary, przez co na swoich rówieśników, a nawet na rodzeństwo często patrzy jak na potencjalne zagrożenie. Takie zachowanie może okazać się bardzo uciążliwe dla rodziny oraz bliskiego otoczenia.
Warto mieć również na uwadze, że tak silne odczuwanie emocji oraz głębokie doświadczanie świata może być przyczyną powstawania lęków oraz problemów z utrzymaniem równowagi psychicznej.
Poniżej znajduje się lista zachowań, na które warto zwrócić szczególną uwagę.
Silna reakcja na bodźce sensoryczne
Dziecko wysokowrażliwe źle znosi niespodziewane zmiany. W związku z tym mogą okazywać lęk, gdy znajdą się w nowej sytuacji. Można to zaobserwować w galeriach handlowych, gdzie gwar, liczne zapachy i silne światła negatywnie wpływają na nastrój dziecka. Dziecko wysokowrażliwe może również źle reagować na jedzenie o silnym zapachu, a także przejawiać niepokój jeśli rodzic zmienił swój wygląd (na przykład poprzez ścięcie włosów).
Zauważają napięcie między ludźmi
Dzieci o wysokiej wrażliwości emocjonalnej niemal bezbłędnie wyłapują zmiany tonu, rosnące napięcie czy gęstniejącą atmosferę. Dzieje się tak, ponieważ nieustannie analizują swoje otoczenie i przebywające w nim osoby. Chociaż dzięki temu są empatyczne i z łatwością zrozumieją innych ludzi, to jednocześnie przyswajają więcej informacji, niż są w stanie przetworzyć. W związku z tym jest to dla nich ogromne obciążenie psychiczne, które może prowadzić do poważnych problemów w przyszłości.
Analiza i ostrożność połączone ze strachem
Nowe sytuacje i otoczenia są wnikliwie analizowane przez dziecko wysokowrażliwe. Dzięki temu rozważają wszystkie możliwe scenariusze i starają się dopasować do bieżących wydarzeń. Niestety prowadzi to również do silnego niepokoju, a nawet stanów lękowych.
Nieustanna potrzeba kontroli
Jak zostało już wyżej powiedziane, dziecko wysokowrażliwe źle znosi zmiany. Powtarzalna i przewidywalna rutyna jest dla nich gwarancją bezpieczeństwa, więc usilnie starają się jej trzymać. Jeśli czegoś nie można kontrolować, to odbierane jest jako zagrożenie. Im większy niepokój czuje dziecko i im bardziej nie może opanować własnych emocji, tym usilniej stara się przejąć kontrolę nad otoczeniem, aby wszystko było tak jak zawsze. Niepokój u dziecka o wysokiej wrażliwości emocjonalnej może wzbudzić zmiana pory kąpieli, inny talerz na jedzenie, zmiana fryzury u któregoś z domowników czy nawet inny smak obiadu (np. zmienione przyprawy).
Frustracja i rezygnacja
Każdy człowiek odczuwa pewien niepokój przy pokonywaniu nowych przeszkód. Dzieci wysokowrażliwe często nie potrafią pokonać związanego z tym stresu i poddają się jeszcze przed podjęciem próby. Z tego powodu zazwyczaj mają problem z nabywaniem nowych umiejętności.
Brak tolerancji na krytykę
Rodzice często upominają swoje dzieci lub poprawiają je, gdy te robią coś w sposób niewłaściwy. Nawet jeśli jest to krytyka delikatna i konstruktywna, to przez dziecko wysokowrażliwe może zostać odebrana jako bezpośredni atak. Efekty mogą być różne, a najczęściej wyróżnia się ucieczkę, złość i spuszczenie wzroku.
Krytykowane dzieci wysokowrażliwe wstydzą się swojej niedoskonałości i potęguje się ich poczucie utraty kontroli. Przekłada się to również z nieumiejętnością przegrywania i godzenia się z porażką, aby wyciągnąć z tego doświadczenia cenne informacje.
Nieśmiałość
Ludzie zazwyczaj czują się miło, kiedy inni ich komplementują i zwracają na nich uwagę. Z perspektywy dziecka wysokowrażliwego wygląda to nieco inaczej. Nie lubią być oceniane ani przyciągać wzroku. Jeśli ktoś je chwali, to budzi to w nich uczucie niepokoju i silnego dyskomfortu, ponieważ oznacza to, że są obserwowane.
Silne reakcje emocjonalne
Dzieci o wysokiej wrażliwości emocjonalnej znacznie głębiej doświadczają świata niż ich rówieśnicy. Z tego względu ich reakcje, tak samo jako odczucia, potrafią być niezwykle szczere i intensywne. Nie potrafią zachować równowagi, przez co popadają ze skrajności w skrajność i w żaden sposób nie panują nad emocjami, co może zostać wyrażone chociażby w postaci krzyku.